Klimop

Klimop (Hedera helix), ook wel eiloof, (boom)veil of ifte genoemd, is een groenblijvende, houtige liaan uit de klimopfamilie (Araliaceae). De plant groeit op vochtige, voedselrijke grond langs muren en ook schoorstenen, en tegen bomen waaraan de plant zich met korte hechtwortels vastklampt.

Kenmerken

Het is een in de gematigde streken groeiende liaan. De plant kan meer dan 10 meter hoog klimmen, maar kan ook uitgestrekt over de grond liggen. De plant verspreidt een eigenaardige, wat harsachtige geur. Soms scheidt de plant ook werkelijk een roodbruin gekleurd hars af. De bladeren en vruchten van klimop zijn voor de mens giftig.

Klimop heeft leerachtige, verspreid staande bladeren. Oudere klimmende planten die voldoende licht ontvangen kunnen boogvormig afstaande bloeiende zijtakken vormen. Klimop vertoont bladdimorfie: de bladeren aan de niet bloeiende takken zijn handvormig gelobd tot gespleten met een hartvormige bladvoet, terwijl de bladeren aan de bloeiende zijtakken eirond zijn en niet gedeeld. Worden deze zijtakken gestekt dan ontstaat er een klimopplant die geen klimstengels meer kan vormen. Deze vorm wordt in siertuinen gebruikt voor de zogenaamde "bolvormige" klimop.

De bloemen staan in bolle schermen die in trossen gerangschikt zijn. De bloemen zijn klein, tweeslachtig, regelmatig, vijftandig en geelgroen. De bloei is in de nazomer en de herfst van september tot december. Klimop is een belangrijke drachtplant. Bloeiende klimop is voor vele insecten in de herfst een rijke bron van nectar en stuifmeel, omdat er dan weinig andere planten bloeien.

De dofzwarte bessen zijn in de lente rijp.

Atlantische klimop (Hedera hibernica) lijkt veel op klimop.

Werkzame stoffen

Klimop bevat de volgende werkzame stoffen:

• Glycoside
• Saponine
• Jodium
• Zink
• Koper
• Mangaan
• Lithium
• Aluminium

Ecologie

Klimop is een goede slaap- en schuilplaats voor allerlei vogels. Bloeiende klimop trekt vlinders en andere op nectar beluste insecten aan. De bessen worden 's winters tot in het voorjaar onder meer door merels, spreeuwen en houtduiven gegeten. Gezonde en krachtige bomen lijden niet onder klimopbegroeiing. In klimop nestelen graag vogels zoals de heggenmus, de merel, de winterkoning en de grauwe vliegenvanger. In het klimopstruweel overwinteren sommige dagvlinders zoals de gehakkelde aurelia. Bepaalde wandelende takken eten het liefst groene klimop.

Oude muren met poreuze voegen kunnen op de lange duur schade ondervinden. Moderne gebouwen, die een stevigere voeging hebben, ondervinden over het algemeen geen schade van klimop.

Syntaxonomie

Klimop is een kensoort voor de klasse van eiken- en beukenbossen op voedselrijke grond (Querco-Fagetea). Binnen deze klasse kan de soort tot hoog in de boomlaag klimmen en komt daar ook tot bloei. In de klasse van eiken- en beukenbossen op voedselarme grond (Quercetea robori-petraeae) wordt klimop ook aangetroffen, maar dan slechts in een kruipende en niet-bloeiende vorm.

Symboliek

Klimop is een zinnebeeld voor trouw (het aanhechten) en eeuwig leven (blijft immer groen). Op grafstenen wordt het dan ook gebruikt als symbool voor onsterfelijkheid.

In het Oude Egypte was de klimop gewijd aan Osiris en in het Oude Griekenland aan Dionysos.

Toepassingen

Vanwege het hoge saponinegehalte kan een afkooksel van klimopbladeren gebruikt worden als wasmiddel.

Externe links

• Klimop (Hedera helix) op SoortenBank.nl (gearchiveerd) (gebaseerd op de Heukels²³, dit is de voorlaatste uitgave)
• Klimop (Hedera helix) in: van Uildriks, F. & V. Bruinsma (1898) - Plantenschat; op de (Nederlandstalige) Wikisource.
• Klimop (Hedera helix), verspreiding in Nederland, volgens de atlas van Floron.